Tesbih Haktaalayı taktis tenzihtir.Niyet ibadetten üstündür.Niyet edilen iş yapılamasa bile , yapılmış gibi mükafata nail olunabilir. Niyeti halis ise niyeti melek bilmez ama, Allahutaala bilir.Her yapılan işe göre sidrei münteha vardır.Bazı gizli yapılan iyi işler vardır ki, Allah (cc)  onu levh ve kalem mertebelerine  yükseltir. Belkide ilminde saklı kalır.Yani yalnız Allah (cc) bilir, Melek dahi habersizdir. Zira onun işi zevahire göredir. Niyetin şartı ihlastır.

 

 İhlasın hakikatı şirk-i hafiden kurtulmaktır, şirk-i hafi ise ma’dumu mevcuda  şerik tutmaktır. (Vema yu’minu ekserihim billahi illa  vehüm müşrikun) ayeti kerime…Filhakika bütün eşşiya yokluktadır,ma’dumdur. Zenbi vucud dedikleri varlık günahı çoğunluğu vehmetmekdir,  kendinden ve diğer vehmettiği şeylerden geçerek TEK varlığı isbat etmedikçe “İHLAS” hasıl olmaz.

 

Namazda huzur dedikleri, niyetin baştan sona kadar devamıdır, çok zor bir şey olduğundan, hakiki namaz kılan azdır, çokluğun kalbi huzursuzdur. Bazı müşahede sahibleri hüsnü zanda bulunarak :” Namazın zahiri ve batını birbirine şefaatçidir,zahiri harekata sebep, batını niyet ve itikaddır. “ demişlerdir.

 

İbadetlerde mütevelli olan Hakdır. Kulun hiçbir tasarrufu yoktur, namazdan maksud fenayı bulmaktır. Namaz Hakka münacat olduğundan, bütün varlıklardan soyunmak, etrafındakileri kaybetmektir. Namazda selam halka dönüş, yani farkdır. Namaza başlayış Hakka dönüştür ve “Cem!dir “,her makamın yakınlığı başka türlüdür.

 

Peygamberimize (sav) uymak sünnettir. Her iyi hareket de sünneti hasenedir. Hz.Peygamber zamanında olmayıp sonradan yapılan işlere bid’at derlerse de makbul ise bid’atı hasene yani güzel adetlerdir. (Mevlüt gibi ki okunan Kur’an,yapılan dualardan ötürü makbuldür.)

 

Bazı zahir uleması birtakım adetler icad edip , sözler söylüyerek taassuba yönelmişler, doğru yoldan sapmışlardır. Bular akılları kısa, idrakleri noksan kimseler olduklarından, keşif ehline karşı çıkmışlardır. Bunlara evliyaların firavunları, Salihlerin deccalı derler. Bu gibilerin, Allahın Salih kulları hakkında kötü zanları, bozuk itikadlarından Allaha sığınırım…Basiretsiz insan sadece  zahire bakar, ilahi irfandan ,huzuru Hakdan mahrum ve perdelidir. İnsanda güzellik zevki,kadında yaklaşma  ve birleşme ,namazda keşif ve müşahede zevki vardır. İlahi sevgiden habersiz olup,kadın sevmeyi sadece nefsaniyete yükleyen cahil,kafir olur.

 

Peygamberimiz (sav) “ Bana dünyada üç şey sevdirildi : Güzel koku – kadın ve gözümün nuru namaz “ hadisindeki mana tamamen batıni ve manevidir.

 

Namaz niçün beş vakit oldu diye sorulsa, her namaz vakti on ile çarpılırsa elli vakit olur, emsale göre mükafat olur…Evvelki ümmetlerin yaptıkları her işe karşılık, bir mükafat vardı, ziyadelikten mahrum idiler… Sorulsa : Bazen iki,bazan üç veya dört rekat olmasının sırrı nedir?

 

 Cevap şöyledir : Sureta yapılan ibadetlerden beknelinen ma’naya yükselmektir, matlub budur. İki rekat olan sabah namazı, varlık ve yokluğun seçilmesine  işarettir. Birinci rekat CELALE, ikinci rekat CEMALE imadır.(gece ve gündüz de buna işarettir.) Ahadiyetin kemali bu ikiliği birlemektir.

 

Cuma namazını birinci rekatı kulun Hakka sena ve duası, ikinci rekatı Melaikeye senadır. Ubudiyet de ikidir,biri ister istemez,farzları yapmaktır.Diğeri nafileleri kendi isteği ile yapmaktır Şeriate sadık olup kitab ve sünnet ile hareket etmelidir.

                            İSMAİL HAKKI BURSEVİ (K.s)