Kul evvela eserden müessire geçer,(yaradılandan yaradana ) Buna Tevhid derler.Oradan da Tecrid’e yükselir. “ Men arefe nefse fakad arefe Rabbe “ hadisinin manası budur.Burada Enfüs ve Afak birleşir.Bundan da yükselip Tefrid’e geçer,iki mertebeden de kesilir.Ayanı sabitesine ,Sırrı Mücerrede yükselir.Tevhid ve Tecridden hasıl olan mayanın yardımı ile Hakkı Mutlakı idrak ve müşahade eder.Zevk ile bu makamı idrak eden batıldan ve inkardan kurtulur.Hamdeder.Alemin varlığı, aklın sevgisinden hasıl olmuştur..

Zira cümle kitapların esrarı Kur’an’da,Kur’anın hakikatları da Fatiha suresindedir.Fatihanın hakikatı Besmelede,Besmelenin “B” de ve “B” hakikatı altındaki noktadadır.Zira nokta vahidiyetin işaretidir.Vahded bilcümle isimler ve sıfatları cem etmiştir ki tafsiline nihayet yoktur.

Bakara suresi ve Ayetelkürsi de Cenabı Hakkın Zat,Sıfat ve Kemalatı yazılmıştır.İhlas seçilmiş surelerdendir.Zira onda “Hüvviyet”,”Ahadiyet” ve “Semedaniyetin” ta’rifiyle taayün ve lataayyün alemlerine işaret vardır. Taha” suresinde de esrarı ilahiye vardır.

Kalb ehli ile hayal ehli arasındaki fark budur ki,hayal ehlinin okumasında lezzet dahi olmaz."Malesef günümüzde camilerde bu sıkıntıyı yaşıyoruz hepimiz.Şöyle ki ; Hoca kalp ehli olmadığından,okuduğu sureyi rızayı bari için değil cemaat benim,sesimi,kıraatımı,tecvidimi beğensin hesabında,burda Allah rızası yok.İşte (Maun suresi bu gibi kimseleri bize anlatıyor.Ankebut suresi:45 de buna işaret ediyor.Bundan dolayı cuma da cemaat sıkılıyor namazın farzını kılıp kaçıyorlar.Yahu cuma namazında betdua suresi tebbeti okuyan hoca var.Okadar müjdeleyici içimizi inşiraha götüren sureler varken."Kur’an onun hayalinden lisanına nazil olur,kalbine geçmez.Çünkü;O kur'anı para karşılığı için okuyor,"Allah ayet'inde kur'anı para ile satanlar ve satın alanlar ne kötü alış veriş yaptılar "diye tenkit ediyor.Hal ehlinin zevki bal gibi tatlı olur ve lezzet alınır,müminin kalbine Kur’an nazil olması demek Hakkın o kalbe nüzülüdür.Allah dosları takva üzere yaşadığından helal lokma yerler,dedikodu,etmez,gözü harama bakmaz,gıybet dinlemezler.Yani bütün organları helal ve meşru olarak çalışırlar.Onların bütün gayreti rızay-ı bariyi gözetmektir,(Gözle rızasın Mevlanın,desinler sana hoş geldin"dünya ve malıyla işleri olmaz.Zira sıfatı ilahiyedir.Sıfat ise mevsuftan yani o sıfatı taşıyandan ayrılmaz.

Kur’an’da her sure bir tuğra,Besmele de Rahmet-i ilahiyeden taçtır. “Tövbe Suresi” ile “Enfal Suresi” tek suredir.Haktaala o sureyi iki kısım olarak inzaletmiştir,gazaba uğrayanlara Hakkın Rahmet ile dönüşüdür.Bu yüzden “Tövbe Suresi” denildi.